در مجموعه کتاب ابنیه سنتی قم برآنیم آثار تاریخی این شهر را ثبت،معرفی و تحلیل کنیم.در این دفتر که اولین بخش از این مجموعه است،به معرفی خانه های ارزشمند بازمانده از دورهٔ قاجار در شهر قم می‌پردازیم.در پایان نیز این خانه ها را با خانه های تاریخی شهرهای کاشان و یزد مقایسه می‌کنیم تا از این رهگذر،درک بهتری از این بناهای ارزشمند حاصل شود.
خانه های که در دورهٔ قاجار در شهر قم بنا شدند،نقش چشمگیری در این توسعه و تحول ایفا کردند.البته اگر به منابعی که دربارهٔ آثار معماری معاصر نوشته شده‌اند رجوع کنیم،درمی‌یابیم این خانه ها و معماری هنرمندانهٔ آن‌ها مغفول واقع شده اند.در دورهٔ معاصر نوشتن دربارهٔ معماری ایران در میان مستشرقان مرسوم شد؛اما وصف بناهای یادمانی و عام‌المنفعه در این آثار چنان برجسته می‌شد که جایی برای خانه های تاریخی نمی‌ماند و اگر ذکری به میان می‌آمد،آن‌قدر‌ ناچیز بود که به چشم نمی‌آمد.افزون بر این،تحولات سدهٔ گذشته موجب شد خانه های تاریخی شهر قم به شدت در معرض تخریب و نابودی قرار گیرند.
بررسی ها نشان می‌دهد تاکنون مطالعات چندانی دربارهٔ این خانه تا صورت نگرفته و از طریق منابع موجود نمی‌توان شناخت جامعی دربارهٔ آن‌ها بدست آورد. نگارنده تلاش میکند سندی درخورِ شهر قم و معماری فاخر آن در اختیار پژوهشگران قرار دهد تا ابنیهٔ این شهر از قید گمنامی رها شوند و آن گونه که شایسته است ارزش تاریخی و ظرایف هنری آن‌ها معرفی و شناخته شود.
در بخش نخست کتاب حاضر، به تفصیل دربارهٔ تاریخ و سیر تحول دوره قاجار و شهر قم سخن رفته و بخش دوم،به معرفی و بررسی بناهای تاریخی این شهر اختصاص یافته است. امید است این کتاب، برگی بر پژوهش دربارهٔ سیر تحولات و توسعهٔ تاریخی و هنری شهر قم بیفزاید و در حفظ و شناساندن ابنیهٔ ارزشمند این شهر مؤثر واقع شود.